Vitreus Bozukluğu Nedir
Vitreus, gözün içinde yer alan jelimsi sıvının adıdır. Bu sıvı tüm göz küresini çevreler. Genelde yaşın ilerlemesiyle birlikte bu jelimsi yapı deforme olmaya başlar. Deforme olan vitreus, gözün arka kısmından ayrılmaya başlar. Bu da vitreus bozuklukları ortaya çıkarır. Arka vitrus dekolmanı yaşın ilerlemesinin yanında bazı hastalıklar, ileri derece miyop ve göze alınan darbelerle de ortaya çıkabilir. Ayrıca genetik yatkınlık da önemli bir etkendir. Daha önceden olunan göz ameliyatları da bu duruma sebep olabilmektedir.
Vitreus Latince bir kelimedir ve dilimize “cam gibi” şeklinde çevrilebilir. Omurgalı canlılarda ve insanlarda retina ve elensin arasında yer alan boşluk bu jel ile kaplıdır. İnsan gözünün %80’inin vitreus yapısı oluşmaktadır. Bu yapı gözümüzün retinasına yapışık bir haldedir. Kornea ve lens arasında yer alan aköz humor adlı göz sıvısı ile bazen karıştırılabilmektedir.
İnsanlarda yer alan vitreus yapısının %99’u su, geri kalanı kolajen fibrilleri, tuz, şeker ve proteinlerden oluşmaktadır. Bu proteinler kolajen olmayan proteinlerdir. Bu yapıda proteinler, kolajen fibrillerine göre daha az yer almaktadır. Vitreustaki kolajen lifleri tip 2 kolajenin baskın olmasıyla tip 5, 9 ve 11 ile birlikte karmaşık bir yapı oluşturmaktadır. Bu yapı da vitreusun jel kıvamında olmasını ve şeffaf olmasını sağlamaktadır. Bu yapı damar içermemekte ve bu sayede tamamen şeffaf olabilmektedir.
Vitreus Yapısının Bozulma Nedenleri
Vitreus yapısının bozulma nedenleri arasında yaş önemli bir faktör olsa da başka etkenler de buna neden olmaktadır. En yaygın nedenler arasında yaş yer alsa da diyabet rahatsızlıkları vitreusta kanamalara neden olabilmektedir. Ayrıca vücuttaki yapın fazlalaşması, obezite ve ileri derece miyopluk da buna neden olabilmektedir. Bu durumlar, vitreus yapısının bozulma sürecine etki etmektedir.
Dehidrasyon (vücuttaki suyun azalması) ve yaş ile birlikte vitreusta sıvılaşma yani likefaksiyon ortaya çıkar. 40-50 yaş arasındaki insanlarda %25, 80-90 arasındaki insanlarda %62’ye kadar vitreous yapısında değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Bu yapıda sıvılaşma fazlaca görülür. Ayrıca kolajen dizilimindeki değişiklikler bu yapının daha katı bir hal almasına neden olabilmektedir. Katılaşan bu yapı nedeniyle ışık bu yapıdan rahat geçemez ve gözde uçuşan cisimler görme gibi belirtiler ortaya çıkar.
Vitreus Bozukluğunun Neden Olduğu Hastalıklar
Vitreus bozukluğunun neden olduğu hastalıklar farklı şekillerde ortaya çıkmaktadır. Buna bağlı olarak farklı durumlar da ortaya çıkabilir. Gözde paralama, uçuşan cisimler ve ağrı gibi durumlarda hemen uzman bir göz doktoruna görünmek gerekir.
Vitreus Dejenerasyonu
Yaşla birlikte vitreus yapısının değişmesi durumuna vitreus dejenerasyonu adı verilir. Vitreus dejenerasyonu, yaşı ileri olan kişilerde sıklıkla ortaya çıkabilen oldukça normal bir durumdur. Bu durum iki süreci kapsar. İlki sinkizistir. Bu aşamada vitreus sıvılaşır, yani likefaksiyon meydana gelir. Diğer durumda ise sinerezis adı verilen ve viterusun içindeki şeffaf olmayan katılaşmalara neden olan durumdur. Vitreus opaklaşır ve görme zorlukları ortaya çıkar. Hastalar sinlizisi sezemez ancak bu durumla aynı anda meydana gelen gözde uçuşmalar şeklinde belirtilerle karşılaşabilirler.
Vitreus Dekolmanı
İnsanlarda 40 yaşından sonra göz boşluğunun kapasitesi sabitken vitreus miktarı azalmaktadır. Azalan vitreus sıvısı, zamanla birlikte yapışık bir halde olduğu retinadan ayrılmaya başlar. Bu duruma vitreus dekolmanı adı verilir. Bu durum arka vitreusun ya da arka hyaloidin ayrılması olarak bilinir.
Vitreous dekolmanı, yaşla birlikte geliştiğinde oldukça normal bir durumdur. 50 yaşının üzerindeki kişilerde görülen oranı %53 olarak tespit edilmiştir. 65 yaş ve üzeri kişilerde ise %66 oranında karşımıza çıkar.
Viteeus deklomanı oldukça normal olsa da bazen başla rahatsızlıklara da neden olabilir. Bunlar retina dekolmanı, vitreomaküler traksiyon sendromu, retina yırtılması ve vitreus hemorajisi adlı rahatsızlıklardır.
Asteroid Hyalozis
Asteroid hyalozis vitreusun opaklaşması durumudur. Vitreus boşluğunda küresel cisimler birikmeye başlar. Bu krem, altın rengi ve krem rengi yapılar bazen çok fazla birikir ve gözün diğer yapılarını incelemeyi imkansız hale getirebilirler. Bu durumu hastalar çok ama çok nadir fark ederler. Bu rahatsızlığın görülme sıklığı %1 gibi bir orana sahiptir. Asteroid hyalozis genellikle tek gözde ortaya çıkar.
Makula Deliği
Makula deliği sarı nokta olarak adlandırılan görme merkezindeki hücrelerin bütünlüğünün bozulmasıyla birlikte ortaya çıkar. Makulanın tam ortasında bir delik oluşur. Bu durum da görme yetisini ciddi anlamda etkiler.
Vitreomaküler Traksiyon Sendromu
Bu rahatsızlık vitreusun retinadan ayrıldığı esnada makula adı verilen sarı noktayı çekmesiyle ya da bozmasıyla oluşan bir durumdur.
Vitreus Hemorajisi
Vitreus hemorajisi, vitreusun içinde oluşan kanamaları ifade etmek için kullanılır. Genellikle diyabetin durumlardan ötürü ortaya çıkmaktadır. Kanamanın kendi kendine çekilmesi için 30 gün kadar beklenir. Sonuç alınamazsa vitrektomi ameliyatı ile tedavi süreci başlar. Ancak retina yırtığı ile birlikte oluşan kanamalarda direkt ameliyat yapmak da mümkündür. Bu tamamen hastanın durumuna ve doktorun kararına bağlıdır.
Retina Dekolmanı
Retina dekolmanı vitreus yapısının retinadan ayrılırken bir parça koparmasına verilen addır. Retina yırtığı olarak da bilinen bu durum, yırtık oluştuktan sonra kısmi bir şekilde retina altına girer. Bu rahatsızlık lazer gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.
Vitreus Bozukluğu Tedavisi
Vitreus bozukluğu tedavisi duruma göre farklılık gösterir. Daha sağlıklı bir tedavi süreci için vitreustaki bozukluğun türü tespit edilmelidir. Tedavideki önemli noktalardan biri su tüketimini artırma, fazla kilolardan kurtulmak ve zararlı alışkanlıkları bırakmaktır. Kolajen bakımından yoğun olan besinlerin tüketilmesi de önemlidir.
Vitreusun bozulma nedenine bağlı olarak lazer ve benzeri işlemlerle tedavi süreçleri gerçekleşmektedir. Hangi sorunun nasıl tedavi edileceğine doktor karar vermektedir. Bu nedenle vitreus bozukluklarında ilk başta doktora gözükmek ve koyulan tanıya göre hareket etmek önemlidir.
Lens Solüsyonu Nedir? Ne İşe Yarar? öğrenmek için tıklayın!
Unutmayın, bu blog yazıları sadece bilgilendirme amacı taşımaktadır. Eğer tıbbi bir endişeniz veya sorunuz bulunuyorsa, lütfen bir doktora danışınız.
