Retinitis Pigmentosa halk arasında tavuk karası veya gece körlüğü olarak da tanımlanmaktadır.  Genetik göz hastalıklarından bir tanesidir. Genellikle kişi ilk aşamalarda geceleri görüşünün azaldığını ve görmekte zorluk çektiğini belirterek hekimlere başvurmaktadır. İleri aşamalarda ise tedavilerin yapılmaması durumunda gündüz görüşlerinde de azalma meydana gelmektedir. Böylelikle de kişinin hayat kalitesi azalmakta ve görme kaybına neden olmaktadır. 

Tavuk karası hastalığı gece görüşünün daha net olmasına yardımcı olan retinadaki rod hücrelerinin genetik olarak işlevini kaybetmiş olmasına bağlı ortaya çıkmaktadır. Genellikle tavuk karası hastalığı olan kişilerde doğuştan itibaren zaman içerisinde rod hücrelerinde azalmalar meydana gelmekte ve hücreler ölmektedir. Tedavinin yapılmaması veya hastalığın derecesinin fark edilmemesi ile hastalığın geç evrelerine ilerlenilmesi durumunda ise merkezi görmeyi sağlayan koni hücrelerinde de kayıplar ile karşılaşmak mümkündür. 

Tavuk karası yani Retinitis Pigmentosa hastalığı gece körlüğünün oluşmasında ki en sık karşılaşılan sebeplerden biri olmaktadır. Toplumda ise 3000-5000 kişide bir olarak görülme sıklığı bulunmaktadır. Bu da oldukça yüksek bir rakamdır. 

Retinitis Pigmentosa ( Tavuk Karası) Neden Olur?

Tavuk karası hastalığı farklı bir nedene bağlı oluşmadan tamamen genetikten dolayı ortaya çıkan bir hastalıktır.  Rod hücrelerinden dolayı oluşan bu hastalık aileden aktarılan mutasyonlar veya rod hücrelerinin gelişimi ile ilgili genlerden dolayı ortaya çıkmaktadır. 

Günümüzde bu hastalık adına birden fazla bilimsel çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmalarda ise şu ana kadar 100’den fazla gen bölgesinde oluşan mutasyonlara bağlı tavuk karası hastalığının ortaya çıkabileceği belirlenmiştir. En sık karşılaşılanı ise rodopsin genindeki defektler tavuk karasına neden olmaktadır. 

Retinitis Pigmentosa (Tavuk Karası) Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Tavuk karası (Retinitis Pigmentosa ) hastalığında evre vere farklı belirtiler ortaya çıkmaktadır. Genellikle hastalar ilk aşamada gece görmelerinde bozukluklar yaşayarak belirti vermektedir. Kişiler gece görüşlerinin net olmadığı, bulanık görüntüler gördüğü ve görme kaybının oluştuğunu belirtmektedir. 

Hastalığın ilerlemesi ile birlikte de kişinin görme alanında ki bölgenin dıştan içe doğru daralmaya başlaması mümkündür. Böylelikle de tünel görme oluşmaktadır. Kişi görüş esnasında baktığı alanı siyah görmekte ve sadece bir noktaya odaklayarak görme yaşamaktadır. 

Hastalığın tedavi edilememesi durumunda ise hasta son evreye gelmektedir. Son evrede ise merkezi görmeyi sağlayan hücreler de kötü bir şekilde etkilenmektedir. Bunun sonucunda ise kişide tam körlük oluşma riski ile karşı karşıya kalınmaktadır. 

Retinitis Pigmentosa  (Tavuk Karası) Nasıl Teşhis Edilir?

Tavuk karası teşhisinde kişinin ilk olarak hikayesi dinlenmektedir. Şikayetlerinin neler olduğu uzman hekimler tarafından dinlenmektedir. Aile öyküsünde de bu belirtileri sahip olan kişilerin olup olmadığı araştırılmaktadır. Genellikle bu aşamada uzman doktorlar teşhisi az da olsa koymaktadır. Sonrasında ise yapılacak olan tetkikler ile hastalığın evresinin ve durumunun ne olduğunu ortaya çıkartmaktadır. 

İlk aşamada kişinin hastalığının teşhisi için damlalı göz muayeneleri yapılmaktadır. Buna ek olarak da görme alan testi ve göz tomografisi çekilmektedir. Bunlar sayesinde de ilk aşamada tanı ve teşhis koyulmaktadır. Bu testlere ek olarak ise renkli fundus fotoğrafı, elektrofizyolojik testler ve otofloresans görüntüleme de hekim tarafından istenmesi mümkündür. 

Retinitis Pigmentosa  ( Tavuk Karası) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Retinitis Pigmentosa ( tavuk karası) tedavisi için günümüzde bazı seçenekler bulunsa da kesin bir tedavisi de bulunmamaktadır. Genellikle yapılacak olan testler sonucunda ortaya çıkan durumlara göre tedaviler şekillenmektedir. RPE65 GEN defekti bulunan kişilerde gen terapisi ile görme fonksiyonlarının artmasına yardımcı olmak mümkündür. Ancak bu tedavi diğer gen tiplerinde etkili olmamaktadır. 

Hastalığın ilerlememesi adına yapılabilecek tedaviler de bulunmaktadır. Bu anlamda da hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için PRP yani trombositten zengin olan plazmalar ile tedaviler ve kök hücre tedavileri de yapılması mümkündür. PRP tedavisinde ise kişinin kanı alınmaktadır. Alınan kan ise özel bir işlemden uzmanlar tarafından geçirilmektedir. Daha sonrasında ise kanın içerisinde çıkan trombositten zengin plazma gözün beyaz kısmına enjekte edilmektedir. Bu sayede de ölmemiş hücrelerin hasarlanması ve ölme riskinin azalması sağlanmaktadır. 

Kök hücre tedavisi ise PRP tedavisi ile hemen hemen aynıdır. Genellikle birçok kişi kök hücre tedavisinde hasar alan hücrelerin yerine geçtiğini düşünmektedir. Ancak böyle bir durum olmamaktadır. Kök hücre tedavisinde de aynı PRP’deki gibi besleyici faktörler salgılanarak ölmemiş olan hücrelerin ölmesini geciktirmekte ve hastanın görüşü daha uzun süre muhafaza edilmesi hedeflenmektedir. PRP ile kök hücrenin arasındaki fark ise maliyet olmaktadır. PRP tedavisi kök hücre tedavisine göre uygun fiyatta olmaktadır. Ancak kök hücre tedavisinin maliyeti yüksek olsa da  etkileri PRP tedavisine göre daha uzun sürmektedir. 

Retinitis Pigmentosa ( Tavuk Karası) İyi Gelen Yiyecekler Nelerdir?

Tavuk karasına iyi gelecek yiyecekler arasında en başta antioksidan özelliği yüksek besinler ve Akdeniz tipi beslenme olmaktadır. Kişinin zeytinyağlı ve yeşil sebze ağırlıklı beslenmesi hastalığın seyrini olumlu yönde etkilemesi mümkündür. Bu anlamda da A vitamini, Karoten, B12, B6, folik asit, lutein, omega-3 gibi besin değerlerine sahip olan yiyecekler tüketmesi gerekmektedir. Bunun haricinde ise kişi sigara kullanıyorsa bırakmasını ve sigara kullanılan ortamlardan da uzak durması önerilmektedir. 

Tavuk Karası (Retinitis Pigmentosa) Ehliyet Almaya Engel Mi?

Ehliyet alma aşamasında tavuk karası hastalığı bulunan kişilerin hastalığının hangi evrede olduğu ön plana çıkmaktadır. Bu aşamada hastanın hastalığının ilk aşamaları ise ehliyet almasında herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu kişiler ise gece araba kullanmaları ise önerilmemektedir. Ancak hastalığın ileri seviyede olması ve hastanın görme açısı belirgin seviyede azalması durumunda ise ehliyet alması mümkün olmamaktadır. Yapılacak testler ve sağlık raporunda da bunlar ortaya çıkacağından dolayı ehliyet alması oldukça zordur. 

“Bu bölümde bahsedilen tüm tedavi seçenekleri, kişiden kişiye değişebilir. Yazı bilgilendirme amaçlıdır; hangi tedavinin sizin için uygun olduğuna sadece sizi değerlendiren göz doktoru karar verebilir.”

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Retinitis Pigmentosa tamamen tedavi edilebilir mi?
Retinitis Pigmentosa’yı günümüzde tamamen ortadan kaldıran bir tedavi henüz yoktur. Bazı genetik alt tiplerde gen tedavisi gibi yeni yöntemlerle görme fonksiyonunda sınırlı da olsa iyileşme sağlanabilmektedir. Amaç, hastalığın seyrini yavaşlatmak ve mevcut görmeyi olabildiğince uzun süre korumaktır. Her hasta için en uygun yaklaşım göz doktoru tarafından belirlenmelidir.

Tavuk karası her zaman körlükle sonuçlanır mı?
Hayır, her hastada körlük gelişmez. Hastalığın tipi, başlangıç yaşı, genetik özellikler ve eşlik eden diğer göz hastalıkları süreci etkiler. Bazı kişilerde sadece gece görmede ve görme alanında kısmi azalma olurken, bazılarında ilerleyen yıllarda daha ciddi görme kaybı görülebilir. Düzenli takip, koruyucu önlemler ve uygun tedavilerle süreci yavaşlatmak mümkün olabilir.

Retinitis Pigmentosa bulaşıcı mıdır?
Hayır, Retinitis Pigmentosa bulaşıcı bir hastalık değildir. Genetik yani kalıtsal bir retina hastalığıdır. Aile bireylerinde görülme riski, taşıdıkları genetik özelliklere göre değişir; bu nedenle bazı ailelerde birden fazla kişide görülebilir. Gerekirse genetik danışmanlık alınması önerilir.

Gözlük veya kontakt lens Retinitis Pigmentosa’yı düzeltir mi?
Gözlük ve kontakt lensler, kırma kusurlarını (miyop, hipermetrop, astigmat) düzeltir; ancak Retinitis Pigmentosa’daki retina hücre hasarını ortadan kaldırmaz. Yine de uygun gözlük/kontakt lens kullanımı, kalan görme kapasitesinin en iyi şekilde değerlendirilmesine yardımcı olur. Hangi düzeltmenin uygun olduğuna göz doktoru karar vermelidir.

Retinitis Pigmentosa hastaları araba kullanabilir mi?
Hastalığın erken evrelerinde görme alanı ve keskinlik yeterliyse, ilgili ülkenin ehliyet yönetmeliğinde yer alan şartlar sağlanıyorsa araba kullanılabilir. Ancak görme alanı daraldığında veya görme keskinliği belirli sınırların altına düştüğünde ehliyet almak veya yenilemek mümkün olmayabilir. Her hastanın durumu, göz muayenesi ve resmi sağlık raporuna göre ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Özellikle gece araç kullanımı konusunda doktor tavsiyelerine uyulması önemlidir.